blog-inspiratie

Regelmatig ontmoet ik mensen en zie of lees ik dingen die mij inspireren. Als ik geraakt word door iets wat me overkomt, of als ik zelf worstel met moeilijke dingen in het leven, dan is het maken van een tekst of poëzie mijn persoonlijke therapie.

De toegankelijkheid van zorgverlening in corona tijden (11/5/2020)

"Help, hoeveel is mijn tele-zorg waard?"

Al 24 jaar ben ik huisarts bij Geneeskunde voor het Volk en werk ik als gezondheidswerker in loondienst. Sinds september dit jaar ben ik daarnaast ook psychotherapeut als zelfstandige in bijberoep. Dit was de enig mogelijke praktische oplossing om naast mijn patiënten die ik binnen de forfaitaire geneeskunde in onze dokterspraktijk in Hoboken zie, ook te kunnen andere patiënten zien als psychotherapeut in Vilvoorde. Huisartsen die in een forfaitair wijkgezondheidscentrum werken mogen namelijk als loontrekkende geen patiënten zien buiten dit forfait-systeem, behalve tijdens een bevolkingswachtdienst. Daarbovenop komt dat mijn therapie-patiënten in Vilvoorde ook geen terugbetaling kunnen krijgen voor de therapie-sessies in mijn zelfstandigen praktijk omdat ik geen master diploma psycholoog heb, en dus niet kan ingeschreven worden in de psychologencommissie die deze terugbetaling goedkeurt voor de mutualiteiten. Ik heb wel een master diploma arts en een volwaardig postgraduaat diploma psychotherapeut, maar de combinatie van beide valt niet onder de administratieve criteria. Tja, ik ben een uitzonderingsgeval. Zelfstandig gevestigde psychotherapeuten zonder master diploma kunnen wel terugbetaald worden, omdat zij als zelfstandige niet onder de zorgverleners gerekend worden, en dus BTW plichtig zijn. Een psychotherapeut is namelijk tot op heden geen erkend medisch beroep. Ik ben wel medisch zorgverlener, want heb een artsendiploma, waardoor ik bijgevolg als psychotherapeut mijn patiënten niet van terugbetaling kan laten genieten. Kan je nog volgen ?

Probeer het niet te begrijpen. Het volstaat dat ik er al voldoende uren en nachten op gesakkerd heb, en als uiteindelijke oplossing beslist heb om de schamele 10 euro die mijn patiënten zouden kunnen terugkrijgen van het ziekenfonds voor een beperkt aantal sessies gewoon op voorhand reeds af te trekken, en dus 10euro minder aan te rekenen.

Wat ik tot op heden niet begrijp, is waarom specialisten in loondienst in het ziekenhuis wel allemaal hun patiënten mogen zien daarnaast in hun privé-praktijk waar ze vaak niet-geconventioneerd werken, en dus naar willekeur torenhoge tarieven mogen aanrekenen. Maar dit terzijde.

Soit, alle gekheid op een stokje.... Als geëngageerd en gemotiveerd zorgverlener zoek ook ik in corona tijden hoe ik zo goed mogelijk mijn steentje kan bijdragen in het gevecht tegen covid-19.

Ik werk dus 1 dag in de week, meestal op maandag als zelfstandig therapeut in mijn praktijk in Vilvoorde, en 4 dagen als loontrekkende in onze dokterspraktijk van Geneeskunde voor het Volk in Hoboken. In normale tijden zijn dat 2 dagen huisartsgeneeskunde en 2 dagen groepstherapie voor pijnpatiënten in meerdere van onze dokterspraktijken. Uiteraard vielen deze groepsessies stil sinds de corona lock down. We bekeken in ons team hoe ik mij het best nuttig kon maken ter vervanging van dit groepswerk. Meewerken in de triage-centra, volle bak telefoonconsulten voeren, mij ter beschikking stellen om in de woonzorgcentra mee te gaan testen, nadenken hoe we een goede opvolging van de mentale zorg van de zorgverleners in ons team kunnen garanderen, adviezen uitwerken om angstige patiënten aan de lijn beter te woord te staan, zieke patiënten opnieuw opbellen om te horen hoe het gaat.... teveel om op te noemen. Mijn extra aanwezigheid als huisarts laat ook toe dat andere artsen meer tijd kunnen steken in het uitwerken van praktische richtlijnen om in onze dokterspraktijk zo correct en efficiënt mogelijk onze patiënten te kunnen helpen in deze wel zeer bijzondere tijden. Ik kan u verzekeren dat het echt niet moeilijk is om deze werkuren (en zelfs meer) zeer nuttig in te vullen met andere zorgtaken voor onze patiënten dan mijn oorspronkelijke job als groepstherapeut. Tijdens deze vier dagen ben ik zeker van mijn vast inkomen, en hoe ik mijn werkuren invul in dienst van de zorg voor onze patiënten, en zelfs breder mijn bijdrage lever voor de volksgezondheid in het algemeen hangt volledig af van de noden van het moment. Vanuit onze solidaire grondhouding laat dit mij zelfs toe om volledig gratis voor het woonzorgcentrum de bejaarden te gaan testen, zonder dat ik mij daarover persoonlijk financieel zorgen hoef te maken.

Heel anders loopt het op mijn maandag als zelfstandige. Nooit eerder in mijn leven als arts besefte ik beter dan vandaag dat een zelfstandige prestaties levert die betaald moeten worden. Alles wat je wel of niet doet moet vertaald worden in een financiële waarde die vervolgens door de patiënt aan jou moet betaald worden. Gebeurt dat niet, dan heb je geen inkomen en kan je de huur van je kabinet niet betalen, laat staan winst maken om daarmee bij de bakker brood te kunnen kopen. Reeds voor de corona-crisis had ik het moeilijk om voor mezelf te bepalen hoe veel een uur gesprekstherapie bij mij "waard" is. Ik heb mij gespecialiseerd in pijnbehandelingen, is dat dat meer waard ? En als mensen 1,5uur tijd van mij krijgen i.p.v 45 minuten, kan je dat dan verrekenen ? Dat zijn het soort vragen waar je antwoorden op moet verzinnen. De corona lock down maakte het nog wat moeilijker. In de eerste fase viel alle patiëntencontact stil. Na een paar weken werd bedacht dat patiënten voor gesprekstherapie ook wel met video-chat konden opgevolgd worden. Is dat even veel waard als een echt contact in je kabinet ? En wat als je op eigen initiatief je patiënt na meerdere weken even opbelt omdat je bezorgd bent en wil horen hoe het met hem gaat? Als dat gesprek dan een half uur duurt, mag je dat dan aanrekenen?

Nee toch, de bakker gaat toch ook niet langs bij zijn klanten om verse pistoleetjes aan te bieden omdat hij denkt dat je toe bent aan een lekker ontbijt ? Of wacht, misschien toch wel : als je chauffagist jou op zijn initiatief opbelt om een onderhoud van je boiler te doen omdat het nodig is, stuurt hij toch ook de factuur achteraf ? Oh my God, hier wil ik als zorgverlener niet over moeten nadenken. Hoe kan je nu in hemelsnaam zorg, onder welke vorm dan ook vertalen in "kostprijs" ? En hoe is het mogelijk dat ik daar zelf moet en kan over beslissen ?

Komt daarbovenop het probleem dat mentale zorgverlening bij veel mensen in het laatje van de luxe producten ligt en dus als eerste van het lijstje geschrapt wordt als het moeilijk wordt om het einde van de maand te halen. En zijn het nu net niet vaak mensen die het sociaal economisch moeilijk hebben die in zeer stresserende en onzekere corona tijden het meest nood hebben aan psychologische ondersteuning ?

Als zelfstandige ben je verplicht om je professionele zorgverlening als koopwaar aan de man te brengen. Je moet er immers zelf op toezien dat je op het eind van de maand voldoende bijeen gekregen hebt om je onkosten te betalen en voldoende winst over te houden om zelf te kunnen leven. En waar ligt aan de andere kant van het spectrum de rem op die winst ? Je wordt business-man voor je er zelf erg in hebt. Als ik nu wat meer vraag, dan kan ik investeren in mijn praktijk, een verbouwing zou toelaten een collega in huis te nemen, met wat meer inkomen kunnen we een administratieve hulp betalen,....uiteraard allemaal goed bedoeld in functie van de zorgverlening. Tja, twee patiënten aan mijn vast tarief de man brengt even veel op als vier patiënten met financiële problemen aan wie ik maar de helft vraag, maar in de helft van de tijd. Patiënten worden klanten en voor je het weet heb je toch wel wat voorkeur om mensen zonder financiële problemen een afspraak te geven, ook al vind je als gemotiveerd zorgverlener dat iedereen evenveel recht op gezondheidszorg moet hebben. Het is het logische gevolg van de vermarkting van de zorg. Zorg is geen koopwaar! Een zieke of zorgbehoeftige medeburger die jouw hulp nodig heeft is geen klant! En als je er wel een van maakt, dan ontstaat er ongelijkheid in de zorgverlening en wordt de zorg georganiseerd op basis van een economisch plan, en niet op basis van de noden van de zorgbehoeftigen.

Mijn eigen ervaring van de laatste maanden in de strijd tegen covid 19 overtuigt me meer dan ooit hoe gelukkig ik ben met mijn vast maandinkomen in onze forfaitaire eerste lijns praktijk. Een vast inkomen laat toe om na te denken in functie van de zorgnoden en hoe je jezelf zo efficiënt mogelijk ten dienste kan stellen van de patiënten. Geen zorgen over je eigen inkomen, alleen zorg voor de patiënten. Als zelfstandige ervaar ik het momenteel omgekeerd : zorgen om mijn inkomen, en geen zorg voor de patiënten of omgekeerd evenzeer van toepassing: zorg voor de patiënten en een partner die zich zorgen maakt om mijn inkomen. Want tja.... Ik moet het toegeven: de business-vrouw in mij moet nog serieus opgeleid worden ;-)

Moesten alle huisartsen,psychologen, psychotherapeuten,kinesisten,....in de eerste lijn in een goed georganiseerd forfaitair systeem kunnen ingezet worden ten dienste van de medische noden van de bevolking op dit moment, dan zou er nu niet moeten gelanterfant en geklungeld worden om zorgverleners te vinden om de woonzorgcentra te ondersteunen en massaal te testen, om de case-tracking uit te werken, de families met dreigend intra familiaal geweld op te sporen, de vele helden op het veld gratis psychologische zorg te verlenen,.....

We zouden op nationale schaal voor de hele bevolking kunnen realiseren wat wij in onze forfaitaire eerstelijns centra van geneeskunde voor het volk vandaag realiseren voor onze eigen patiënten.

Leen

TE GAST IN HET WOONZORGCENTRUM

Psychologische ondersteuning in tijden van corona quarantaine (5/5/2020)

Vandaag was ik als psychotherapeut aanwezig in een van de woonzorgcentra van Vilvoorde.

Vorige week hielp ik hier reeds bij het afnemen van de covid-19 testen bij de zorgverleners en bij de bewoners. We kregen het goede nieuws dat iedereen negatief testte. Heel het woonzorgcentrum is corona-vrij verklaard. Wat een fantastisch nieuws! Vooral bij de zorgverleners is de opluchting groot dat niemand het virus in huis bracht. Ik ben erg onder de indruk van de verantwoordelijkheidszin bij heel wat personeelsleden die zich bewust zijn van het feit dat het risico dat ze besmet raken buiten het zorgcentrum ligt. Een mama van 3 kinderen zegt me dat ze thuis heel streng is wat betreft handen wassen en afstand houden, en sinds 2 maanden doet haar partner de boodschappen in de winkel. Een andere verzorgster zegt me dat ze niet meer bij haar man slaapt, omdat hij dagelijks uit werken gaat en dus per definitie het virus kan binnenbrengen. Ze hebben allen niet zo zeer schrik voor zichzelf, maar zijn vooral angstig om zelf het virus in het woonzorgcentrum binnen te brengen.

Hier worden heel consequent mondmaskers gedragen, zowel door het personeel, als door de bewoners als ze op zeldzame momenten uit hun kamer komen, en overal staan alcoholgel bussen, zodat iedereen permanent zijn handen kan ontsmetten. Er werd gestart nog voor de overheid piepte over mondmaskers en nog voor de lock down. Dit is doorslaggevend geweest in het buitenhouden van het virus.

Els, de coördinatrice van het woon-leefteam vertelt me hoe het leven in huis veranderd is sinds de corona maatregelen. Alle bewoners blijven sinds 8 weken op hun kamer om te eten. De refter wordt niet meer gebruikt. Er gebeuren ook geen gemeenschappelijke activiteiten meer in de zaal. Ook de kine en revalidatie in de turnzaal liggen stil. Dat zorgt er voor dat de bewoners nog maar weinig contact hebben onder elkaar. Bewoners mogen zich zelfstandig met mondmasker in onze voorziening en in de tuin begeven. Ze dienen wel op het domein te blijven. Maar ook hier gaan ze maximum met 2 personen samen, met mondmasker op en op 1.5 meter afstand van mekaar.

Ook van buitenuit is er geen bezoek meer. Familieleden mogen niet meer komen.

Dat weegt na verloop van weken. De ouderen vereenzamen heel snel en plooien zich terug in hun eigen bubbel.

"Uiteraard",vervolgt Els haar uitleg, "proberen we zo veel mogelijk alternatieven te bedenken en te organiseren om onze bewoners in beweging en wakker te houden. Zo organiseren we koor en zangmomenten in de gang en doen we turnoefeningen, met alle bewoners op hun stoel in de deuropening van hun kamer. Dat is vaak heel ontroerend. De dagen zijn lang en eentonig geworden, en wij doen ons best om vaak te babbelen met onze bewoners, maar dat zijn allemaal maar korte momentjes. We helpen ook om met video call de familie op te bellen.

We hebben ook een persoonlijke app, de "my armonea app" waar we bijna dagelijks filmpjes en foto's posten van onze bewoners zodat familieleden op de hoogte worden gehouden.

Het ontroert me te zien met hoeveel liefde ze over haar oudjes praat. Het enthousiasme en de gedrevenheid waarmee Els en haar ploeg het beste van zichzelf geeft om de laatste etappe van het leven van alle bewoners zo mooi en aangenaam mogelijk te maken brengt mij diep onder de indruk. Zij zijn echte helden van de zorg. En ik ben heel blij en dankbaar hier vandaag te mogen samen doormaken. De rest van de dag mag ik veilig beschermd met mondmasker en veel alcoholgel binnentreden in de intieme leefwereld van een 15 tal bewoners.

Ik word overal hartelijk onthaald. "Natuurlijk mag je binnenkomen, kom maar zitten. Wat moet ik doen ?" Zelfs op hun 92ste denken ouderen nog steeds dat ze van alles moeten doen. "Je moet niets doen, ik kom even vragen hoe het met jou gaat.". "Het gaat , ik mag niet klagen". Nee, inderdaad, dat is nog zo iets wat hoogbejaarden hun leven lang geleerd hebben : niet klagen, maar dragen.

Als ik wat uitleg vraag over mooie foto's van jonge gezinnetjes die ik vaak aan de muur zie hangen, dan zie ik meermaals fonkellichtjes in de ogen wakkerschieten. Dat is onze Tuur, mijn achterkleinkind. Ja, zijn papa, onzen Jan, dat is de jongste van mijn dochter, die heeft een mooie job bij proximus. De tongen komen los, en als bij wonder zie ik hoe de ene na de andere herinnering als schakelaars in een zekeringskast het licht in een halfduister en ingedommeld brein terug doet aanschieten.

"Ik mis mijn dochter, maar ik moet geduld hebben. Ik kan het verdriet wel verdragen."

Bezorgdheid en genegenheid vormt de wederzijdse band waarmee ik deze kranige bejaarden in mijn hart meeneem. "Hou u goed en kom nog ne keer af hee,,," Jeanneke bedankt me omdat ze mij op het einde van haar leven nog heeft kunnen ontmoeten. Kom je nog eens terug ?"Ik denk dat mijn tijd bijna gekomen is", zegt ze. "Ik ben niet ongelukkig. Ik heb een mooi leven gehad, maar nu voel ik dat mijn energie op geraakt." "Mag dat?" Ze vraagt het me bijna verontschuldigend.

Oude mensen gaan ons voor. In wijsheid, in geduldig dragen van hun pijn en smart. In moedig loslaten en accepteren van alles wat ze onderweg zijn kwijt geraakt. Maar ook in een onschatbare rijkdom aan levenservaring en herinneringen. Ze verdienen de mooiste plekjes op de tribune van het leven. Vandaag heb ik mij een verwaande snotneus gevoeld, ook al nader ik mijn vijftigste verjaardag. Dankbaar voor deze mooie ontmoetingen en met een warm hart fiets ik 8 uur later terug naar huis. Liefde draagt de kracht van een mensenleven.

leen